Je neemt jezelf altijd mee

Geen klik

De dag start met een telefoontje van een mantelzorger, ‘Ik wil niet veel vertellen over het hoe en waarom maar wij, mijn zus en ik, willen graag een andere trajectbegeleider voor onze moeder. Er is geen klik tussen de trajectbegeleider en ons.

Als ik nadenk over het gesprek ben ik mij er (weer) van bewust hoe belangrijk het is om je veilig te voelen. Veilig voelen als je aangewezen bent op een hulpverlener voor jezelf (de dochters) maar misschien nog wel meer als iemand die heel dicht bij je staat, je moeder, hulp en ondersteuning nodig heeft. Hulp waarvan we denken en hopen deze nooit nodig te hebben omdat we zelf ‘de touwtjes in handen willen houden’.

Geen klik, leg ik uit als ik gastlessen geef aan hulpverleners in de zorg voor mensen met dementie, zegt ook heel vaak iets over de ander. Het zegt iets over wat jij oproept bij die ander en waar we ons niet altijd bewust van zijn. Wij, hulpvragers en hulpverleners, nemen allemaal onze eigen ervaringen en herinneringen met ons mee. Herinneringen die zich gesetteld hebben in ons brein en die, als we hieraan herinnert worden, gedrag oproepen. Jij kan herinneringen losmaken die soms jarenlang ergens in je brein stilletjes, zoals mijn vader altijd zei, ‘In een cementblokje zitten’.

En dan sta jij voor de voordeur en het geluid van je stem, de geur die je meebrengt, je manier van lopen, bepaalde handelingen die je doet en hoe je reageert kunnen er voor zorgen dat er een scheurtje in het betonblokje ontstaat. Het kan dan zomaar gebeuren dat in een paar seconden nadat de deur is open gegaan er direct een sfeer van vertrouwen is tussen de hulpvrager(s) en jou. Maar ook dat direct alle alarmbellen afgaan en wat je ook doet er nooit een veilige vertrouwensband zal ontstaan.

Soms is het de moeite waard om samen te onderzoeken wat de oorzaak is van deze reactie/gedrag. Soms moet je ook inzien dat het geen enkele zin heeft om de begeleiding voort te zetten. Veilig voelen is altijd, maar in de wereld van dementie waar heel veel onveilig voelt van onschatbare waarde. Een waarde die van wezenlijk belang is voor de mens met dementie, diens naaste en de hulpverlener. Zonder veiligheid geen vertrouwen, zonder vertrouwen geen verbinding, zonder verbinding geen echt contact. In het cliëntenoverleg bespreken we de vraag van de dochters en neemt een van de collega’s, na overleg met de dochters, de begeleiding over.

Je neemt jezelf altijd mee, inclusief de betonblokjes in jouw hoofd.