Verborgen leed

Gevolgproblemen

Het overgrote deel van mensen die een hersenbeschadiging oplopen ten gevolge van een bloeding, infarct of ongeluk, gaat weer heel snel naar huis na ziekenhuisopname of revalidatietraject. Ook is er een grote groep die zelfs helemaal niet in beeld komen bij de specialisten op het gebied van hersenletsel, maar alleen gezien worden door de huisarts en evt. de bedrijfsarts. Bij bijna iedereen die een vorm van hersenletsel, zelfs een tia, heeft opgelopen, is er sprake van gevolgproblemen. Verminderde belastbaarheid, vermoeidheid, geheugenproblemen, ordeningsproblemen, etc.

Nu is het heel lastig om uit te maken of dat nu bij het hersenletsel hoort of dat het een andere oorzaak heeft. Slecht slapen bijv. leidt ook tot minder concentratie. Een keer teveel drinken heeft ook gevolgen die in het rijtje passen van gevolgproblematiek bij hersenletsel. Dus waar ligt de grens.

Bij een aantal mensen met hersenletsel speelt ook nog eens dat zij niet in de gaten hebben dat zij zijn veranderd. Gebrek aan ziekte-inzicht, mooi gezegd.
Toch leiden deze gevolgen vaak tot problemen in de gezinssituatie. De partner die het gedrag niet snapt; kinderen die boos gaan reageren, omdat pa of ma hen niet goed helpt.

In veel gezinnen waarin iemand woont die een vorm van hersenletsel heeft gehad, speelt deze problematiek. De omgeving begrijpt dat vaak niet goed.

“Hij/zij ziet er toch goed uit. Hij is toch goed hersteld? Wat klaag je nou. Een beetje vermoeidheid; dat geeft toch niks.” En meer van dat soort bagatelliserende opmerkingen.
Ook zijn er gezinnen die een goed vermogen hebben dit soort problematiek te verbergen. De partner vangt de steken op die de persoon met het letsel laat vallen. Er worden excuses bedacht. Bepaalde situaties worden vermeden.

De Utrechtse Copingschaal benoemt een 5 tal coping strategieën:

• Het probleem actief aanpakken
• Sociale steun zoeken
• Vermijden en afwachten
• Afleiding zoeken
• Depressief reageren
• Emoties en boosheid uiten
• Geruststellende gedachten

Vaak wordt er voor gekozen om te vermijden en af te wachten (misschien wordt het wel weer beter), afleiding te zoeken of te sussen.
Juist als hulpverlener moet je in dit soort situaties enorm scherp zijn. Het kleinste signaal moet serieus
worden genomen.
Door deze problematiek kunnen gezinnen gemakkelijk in een isolement raken. Ze durven zelf niet meer naar buiten te treden en ook hun omgeving haakt af, omdat het allemaal zo onduidelijk is. Kinderen kunnen versneld het huis uit willen. Familie keert zich steeds meer van het gezin af, etc.
Hersenletsel is geen individueel probleem en een goede steunstructuur kan veel gevolgleed voorkomen.
Help mensen met het kiezen voor strategieën als: het probleem actief aanpakken en sociale steun zoeken. Daar komen ze verder mee.